Kivinin Hastalıkları

KİVİDE HASTALIK, ZARARLI VE ARAZLAR

Actinidia yetişme ve gelişme ortamı hastalık ve zararlıların yayılması ve çoğalması için çok uygundur. Yüksek ortam nemi ve sık sulama özellikle fungal hastalıkların yayılması için uygun bir ortam oluşturur. Bol ve etli yapraklar yumuşak dokulu olduğu için birçok yiyici ve emici böceğe yataklık yapabilir. Yetiştirici bahçelerinde görülen ve ilaçlı mücadeleye gerektiren hastalık ve zararlılar ülkelere göre bazı farklılıklar gösterir. Örneğin Yeni Zelanda'da görülen bazı zararlılar Akdeniz ülkelerinde görülmemektedir. Öte yandan alıcı ülkelerin standartlarında meyve kabuğunda çok az miktarlarda ilaç kalıntısına izin verilmektedir. Meyve kabuğu tüylü olduğu için ilaç kalıntılarının giderilmesi zor olmaktadır. Bu yüzden ilaçlamalarda çok dikkatli olun malidir. Prensip olarak en az miktar ve sayıda ilaçla hastalık ve zararlılar kontrol edilmelidir. Bu konuda birden fazla fungal hastalığı önleyen ilaçlar tercih edilmelidir.

         Kivide Karşılaşılan Hastalıklar: Actinidia ‘da birçok hastalık az veya çok zarar yapabilir. Bunların zarar derecesi hastalıklar çevresinde bulunan (konukçulara) göre değişir. Bazıları yaprak kök boğazı ve toprak altı organlarında zarar yaparken bazıları çiçek ve meyvelerde zarar yapar. Kök boğazı ve köklerde enfeksiyon yapan hastalık etmenlerinin en önemlileri şunlardır:

Phytopthora (çürüklük ve gövde zamklanma hastalıkları)
(P.cryptogea,P. Cactororum,P.parasitica,P.cinnamoni)
Rhizoctonia soloni(çökerten)
Phythium splendens (çökerten)
Fusarium roseum (solgunluk)
Clindrocarpon radiciola
Roselina necatrix(beyaz kök çürüklüğü)
Armillaria melea(Armillarya kök çürüklüğü)
Botryts cinerea(kurşuni küf)
Kök boğaz ya olan bakteriyel hastalık etmeni ise Agrobacterium tumafaciens(kök boğazı kanseri)
       
        Topraktan bulaşan hastalık etmenleri genç bitkilerin kurumasına yol açar. Ancak 4-5 yaşından sonra odunlaşan ve dayanıklı hale gelen gövdelerde etkileri zararları azalır. Bahçe kurulacak arazide daha önce olan bitki türü incelenerek ayrıca toprak incelemesi de yaparak bulaşmanın olup olmadığı araştırılmalıdır. Toprakta hastalık etmeni varsa mümkünse toprak sterilize edilmeli, biyolojik kontrolün olup olmayacağı araştırılmalı, ağır durumlarda bahçe tesisi geciktirilerek uygun rotasyon bitkilerine yer verilmelidir.
         Kök boğazı ve daha aşağıda etkili olan hastalık etmenleri daha çok ağır ve nemli, drenajı iyi olmayan topraklarda görülür. Bitkilerin su düzeni bozuk (susuz, seyrek fakat aşırı sulama) olduğu durumlarda zarar artar. Ayrıca herhangi bir nedenle (Çapa, rüzgar, dolu...) açılan yaralar hastalık etmenlerinin giriş kapılarıdır. Bu yüzden kültürel işlemler sırasında bitkilerde mekanik yaralar açılmamalıdır. Topraktaki fazla suyun iyi süzülmesi için süzek topraklar seçilmeli ya da uygun drenaj sağlanmalıdır. Toprak üstü organlardan meyve çiçek ve yapraklarda bazı fungal etmenler zararlı olurlar. Bunların başında Botrytis cinerea gelir. Bundan başka Aspergil luss ssp., Penicillum ssp., Rhizopus ssp., Fusarium ssp., Alternaria ssp., Phomopsis ssp., ve Colletotrichum ssp., gibi etmenler de yaprak, çiçek ve meyvelerde zarar yapar. Botrytis en yaygın ve etkisi en çok olan fungal hastalık etmenidir. Çiçeklenme sırasında enfeksiyon yaparak çiçek dökümüne yol açtığı gibi haziran-ağustos arasında Sclerotinia enfeksiyonundan sonra sık ortaya çıkabilir. Botrytis esasen bir depo çürüklüğü etmenidir. Hasattan önce oluşacak enfeksiyonlar depolama sırasında önemli kayıplara yol açar. Öte yandan depolama sırasında ilaçlama (kalıntı nedeni ile) yapılmaz. Son ilaçlama hasattan (ilacına göre) 7-15 gün önce yapılmalıdır. Botrytis mantarı 0-35°C arasında enfeksiyon yapıp gelişebildiğinden etkili mücadele yapılmazsa kayıp büyük olur. Hastalıkların kontrolünde koruyucu kültürel önlemler etkin rol oynar. Özelikle mantari hastalıkların kontrolünde havalanma çok etkindir. Yaz budamaları asma tacının iç kısımları açılarak yeterli havalanma sağlanmalıdır. Bu yolla ilaçların da iç kısımlara işlemesi sağlanmış olur. Actinidia yetiştiriciliğinde çeşitli devrelerde ve değişik organlarda zarar yapan hastalık etmenleri ile bunların kontrolünde kullanılabilecek ilaç etkili maddeleri aşağıda verilmiştir.

Hastalık etmeni                                               Kullanılacak ilacın etkili maddesi                          

Phytophtora-Pythium                                        Benalaxy
Botrytis-Fusarium-Clindrocarpon                      Benomly, Carbendazim, Thiofanatemetil     
Botrytis                                                              Diclofluanide, Folpet, TMTD
Botrytis-Rhizoctonia                                          Diclozolinate, iprodione, Vinclozolin 89